شناسایی و ارزیابی گستره‌های فقر شهری در محلات شهر مراغه

Authors

  • شهریور روستایی دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، استان آذربایجان شرقی
  • پوران کرباسی دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تبریز
Abstract:

شهر به‌ عنوان بستر زیست انسان شهرنشین، نیازمند تأمین استاندارد­هایی است و مسئلۀ فقر، نه ‌تنها یکی از مهم‌ترین مسائل جهان، بلکه یکی از مهم‌ترین مسائل و مشکلات داخلی کلیۀ جوامع، چه ثروتمند و چه فقیر است. گستره­های فقر، نابرابری و تفاوت در الگوی زیست در شهرها ماحصل اقتصاد دوگانه با حاکمیت سرمایه‌داری بازار آزاد است. گسترش شهرها با ساختار فضایی نامنسجم و ازهم‌گسیخته سبب تمرکز نامعقول امکانات و خدمات در بخش­های گوناگون شهر و توسعه اجتماعی و اقتصادی نابرابر در آن­هاست. شهر مراغه از جمله شهرهایی است که فضای شهری آن به لحاظ اجتماعی- اقتصادی نامتعادل بوده و دارای گستره­های فضایی فقر در حاشیه­های شهر است. لذا پژوهش حاضر به تحلیل فقر و توزیع فضایی آن بر اساس مؤلفه‌های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی می‌پردازد. تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش، کمی- تحلیلی است. روش گردآوری داده‌ها به‌ صورت اسنادی کتابخانه‌ای و بر اساس داده‌های مأخوذ از اطلاعات بلوک­های آماری سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390 بوده که بر اساس 18 شاخص در قالب سه مؤلفۀ اجتماعی، اقتصادی و کالبدی به تحلیل توزیع فضایی فقر در محلات شهر مراغه اقدام کرده است. برای دستیابی به هدف فوق، محلات شهری با استفاده از روش­های کوپراس و آنتروپی شانون، سطح‌بندی شدند و پس ‌از آن نقشۀ توزیع فقر ترسیم شد. نتایج حاصل نشان می‌دهد 54/11 درصد از محلات شهر مراغه خیلی فقیر، 92/26 درصد فقیر، 31/42 درصد متوسط، 54/11 درصد مرفه و 69/7 درصد در سطح خیلی مرفه قرار دارند. نتایج این مطالعه نشان می­دهد بین بلوک‌های شهر مراغه نابرابری وجود دارد و آنها مکان‌هایی برای تبلور تمایزات اجتماعی، اقتصادی و کالبدی‌اند. فرصت­های نابرابر اقتصادی، اجتماعی و کالبدی باعث تمایز ساکنان شهر مراغه شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی پایداری محلات شهری در شهر سقز

توسعۀ پایدار و به تبع آن توسعۀ پایدار محله‌ای مفهومی است که در سال‌های اخیر در مجامع علمی مطرح شده است و ارتباط تنگاتنگی با آسیب‌های اجتماعی، زیست‌محیطی، اقتصادی و معیشت شهری، امنیت، مشارکت، شکل، بافت و مدیریت شهری دارد. امروزه پایدارترین و مؤثرترین برنامه‌های توسعه‌ای آنهایی‌اند که مبتنی بر ویژگی‌ها و نیازهای خانواده‌ها و جمعیت‌های محله‌ای تدوین و ارائه گردند. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی با ...

full text

شناسایی و ارزیابی توسعه و فقر انسانی در شهرها با استفاده از GIS و HDI (مطالعه موردی: محلات شهری یزد)

امروزه کشورهای در حال توسعه به منظور تقویت زیربناهای اقتصادی ـ اجتماعی، رفع عدم تعادل­های منطقه­ای و در نهایت نیل به توسعه­ی منطقه­ای پایدار، نیازمند شناسایی و نحوه­ی توزیع امکانات، تسهیلات و منابع می­باشند؛ به طوری که، به گزارشات UNDPایران به لحاظ گروه­بندی شاخص HDI جزء کشورهای دسته­ی دوم یعنی توسعه­ی زیاد قرار دارد؛ منطقه­ی شهری یزد، مانند دیگر شهرها در درون خود دارای عدم تعادل در محلات می­با...

full text

تحلیل اثرات گسترش شهری بر امنیت محلات شهری (مطالعۀ موردی: شهر مراغه)

پراکنده‌رویی در شهرها علاوه‌بر تأثیرات منفی زیست‌محیطی و اقتصادی، هزینه‌های اجتماعی زیادی دارد. این هزینه‌ها با جابه‌جایی و فاصله‌گرفتن محله‌های شهری از مرکز شهر و شکل‌گیری حومه‌های شهری روزبه‌روز افزایش می‌یابد. هدف از این مطالعه تحلیل و بررسی تأثیر پراکنده‌رویی شهری بر امنیت در محلات شهر مراغه است. پژوهش حاضر متشکل از سه مرحله شامل بررسی پراکنده‌رویی شهری، بررسی امنیت محلات و درنهایت سنجش میز...

full text

تحلیل اثرات رشد پراکنده رویی شهری بر زیست پذیری محلات شهری مورد: شهر مراغه

اهداف: هدف اصلی این مطالعه تحلیل و تأثیر پراکنده رویی شهری بر زیست پذیری محلات شهر مراغه می باشد، آن از سه هدف فرعی تشکیل شده است: بررسی پراکنده رویی شهری، بررسی زیست پذیری محلات و در نهایت سنجش میزان تأثیر گذاری شاخص های پراکنده رویی بر میزان زیست پذیری محلات شهر می باشد. تعداد شاخص های پراکنده رویی شهری  6 مورد و تعداد شاخص های زیست پذیری15 شاخص بوده است. روش: روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده ک...

full text

شناسایی و ارزیابی گستره های فضایی فقر شهری در شهر یزد

محیط­های شهری، سیستم­های پیچیده با پدیده­های پیچیده، روابط و تعاملات متعدد بین اجزا هستند. فقر نیز یکی از این پدیده­های پیچیده است که طی دهه­های اخیر در مراکز شهری مهم­ترین معضل اجتماعی ـ اقتصادی محسوب می­شود و به‎واسطۀ اثرهای سوء آن، جلوگیری از گسترش این پدیده، شناخت دقیق پهنه­های فقیر در شهرها را طلب می‎کند. در همین راستا، این پژوهش با شناخت دقیق­تر وضعیت تبلور فضایی فقر در محلات شهر یزد، در ...

full text

ارزیابی پایداری محلات شهری در شهر سقز

توسعۀ پایدار و به تبع آن توسعۀ پایدار محله ای مفهومی است که در سال های اخیر در مجامع علمی مطرح شده است و ارتباط تنگاتنگی با آسیب های اجتماعی، زیست محیطی، اقتصادی و معیشت شهری، امنیت، مشارکت، شکل، بافت و مدیریت شهری دارد. امروزه پایدارترین و مؤثرترین برنامه های توسعه ای آنهایی اند که مبتنی بر ویژگی ها و نیازهای خانواده ها و جمعیت های محله ای تدوین و ارائه گردند. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی با ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 2

pages  197- 214

publication date 2017-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023